Ringpark De Knoop

Het Laatste Nieuws, pag. 15

«Ambitieus, maar perfect doenbaar»

Borgerhout
Een overdekte Antwerpse Ring met daarbovenop parken, winkels, woningen en bedrijven. Het klinkt futuristisch. Toch loopt de bewonersgroep BorgerhouDt van Mensen langs alle kabinetten van ministers en schepenen, om dat plan mee op te nemen in de heraanleg van de Ring. En de politici nemen het plan serieus. Bovendien kent het architecturale hoogstandje al een precedent. Want boven de Craeybeckxtunnel ligt ook een mooi groendomein. «Die ingreep zou Borgerhout en Deurne eindelijk weer met mekaar verbinden», zegt Manu Claeys van BorgerhouDt
van Mensen.
Tom Daelemans
De buurtbewoners van Borgerhout dromen ervan de Ring -terwijl die toch heraangelegd wordt- in één moeite te overdekken. Of voor een deel tenminste.
«Over een lengte van 1,8 kilometer kan het verkeer dan door vier tunnelkokers rijden, over tien rijstroken», legt Claeys uit. «Terwijl er op het dak plaats is voor groen en recreatie. De stad kan er mooie parken aanleggen. Of sportvelden. Maar ook winkels, bedrijven en woningen verdienen er een plaats. Want een studie van Antwerpen Woonstad heeft aangetoond dat Antwerpen tegen 2013 minstens 14.000 extra woonsten nodig heeft. En dan zou oud-Borgerhout eindelijk weer aansluiting vinden bij nieuw-Borgerhout en Deurne-Noord. Terwijl de autostrade die wijken nu van elkaar scheidt.»
Ambitieus
De bewoners beseffen dat hun plan ambitieus is. «Maar niet onmogelijk. We hebben al enkele architectenbureaus onder de arm genomen. En die beweren dat de technische uitvoering perfect kan. Bij de Craeybeckxtunnel is het ook gelukt. Daarboven liggen nu sportvelden van de Universiteit Antwerpen, het Nachtegalenpark en zelfs een hele woonwijk. Antwerpen moet de lat hoog durven leggen. Dit is een unieke kans om een nieuw stuk stad te bouwen.»
Haast
Het voorstel ligt momenteel op tafel bij verschillende kabinetten. Vlaams minister voor Mobiliteit Gilbert Bossuyt (SP.A) stelde vorig jaar zelf al een rapport voor met het idee om de Ring te overdekken. Maar het beleid zal zich mogen haasten om de suggestie nog mee op te nemen in het Ruimtelijk Structuurplan Antwerpen. Want het voorontwerp komt deze zomer al op de collegeagenda.

© 2004 Aurex NV

De Morgen, pag.10

Groene tunnel moet zorgen voor verkeersluw ringpark

Met de ondertunneling van een deel van de Antwerpse ring wil de bewonersbeweging Borgerhoudt van Mensen Oud-Borgerhout, Nieuw- Borgerhout en Deurne-Noord een nieuwe toekomst geven. Een doorn in het oog van de wijkbewoners is de achteruitgang van de Turnhoutsebaan. Maar met Cinema Roma en hier en daar een nieuw eetcafé gloort er hoop aan de horizon.
Antwerpen
Van onze medewerker
Thomas Vreriks
Nu wordt het dichtstbevolkste stadsdeel van Vlaanderen doorkliefd door een autostrade en met de heraanleg van de ring wil de beweging een herstel van open ruimten en groen. "Wij zien de ring over een afstand van 1,8 kilometer ingetunneld en samen met het begin van de E34 verdwijnen onder een groen dak", zegt bewoner Manu Claeys. Het project Ringpark De Knoop is doorgespeeld aan Vlaams minister Bossuyt, gouverneur Paulus, burgemeester Janssens, schepen Van Campenhout en aan het district. Van Campenhout neemt het plan serieus op en ook de andere gesprekspartners tonen zich welwillend. Maar de tijd dringt, want het voorontwerp van het Ruimtelijke Structuurplan Antwerpen moet tegen juni rond zijn.
Manu Claeys houdt zich met een heleboel andere Borgerhoutenaars actief bezig met een 'groene tunnel' ter hoogte van zijn buurt. "We zijn ons ervan bewust dat het plan ambitieus is en misschien niet helemaal kan worden uitgevoerd", vertelt Claeys. "Maar inmiddels zijn er zoveel mensen rond de borrelende kookpot komen staan dat alleen daarom al van een geslaagd project kan worden gesproken. Borgerhoutenaren die zichzelf verzamelen, bewoners van Deurne die een brug willen slaan naar de stad: het is nogal de moeite. Het blijkt dat levenskwaliteit niet alleen te maken heeft met de sociaal-economische situatie of met culturele verhoudingen. Ook het gebrek aan open ruimten en de overdosis aan drukke verkeersassen spelen mee in de eigenwaarde en het imago van een wijk en haar bewoners. In Borgerhout is er bovendien nauwelijks groen en de luchtverontreiniging is zodanig groot dat Borgerhoutse dokters zich ongerust maken over het stijgend aantal astmakleuters en over het geregeld overschrijden van de ozondrempel.
"Daarom willen wij, in plaats van die restgebieden rond de ring systematisch vol te bouwen, hier een aangename, bereikbare en oversteekbare plek maken. Openbaar vervoer en zachte weggebruikers krijgen voorrang. Het is niet de bedoeling hier een uitsluitend groene zone van te maken, omdat we weten dat er mensen moeten blijven wonen. We willen zorgen voor een groene continuïteit, maar met een stedelijk karakter. Op de plek is ruimte voor spel en sport, voor woningen, bedrijven, winkels en publieke gebouwen. Het centrum van Antwerpen heeft mode, de Winkelhaak-design: voor ons schreeuwt deze buurt om 'zachte cultuur'. Dus niet zoals in het centrum een nieuw Quartier Latin, maar een uitbreiding van de bestaande faciliteiten met repetitieruimtes en ateliers."
Borgerhoudt van Mensen heeft inmiddels een grote groep mensen om zich heen verzameld. Cinema Roma geldt als inspirerend voorbeeld. De beweging is zich er bewust van dat het belangrijk is bewoners achter zich te krijgen. Financieel en stedenbouwkundig moet het worden overgelaten aan de beleidsmakers, maar de ideeën die uit de bevolking zelf komen zijn dikwijls waardevol.
"In de Werf van de Eeuw stond slechts één pagina over Borgerhout", gaat Claeys verder. "In al dat geweld van Antwerpen vonden wij dat maar een mager beestje. Toen hebben we gedacht een eigen plan te ontwerpen. De nieuwe ring voorziet drie stroken voor doorgaand, twee stroken voor plaatselijk verkeer. Vanaf de Turnhoutsebaan kun je dus niet meer naar Hasselt en andersom: dat zal een enorme verlichting betekenen voor onze buurt. Nu is er tussen de binnen- en buitenring van Antwerpen een ringbos gekomen. In de toekomst wordt dat de vernieuwde stadsboulevard, zoals je dat op sommige plaatsen ziet in Brussel of Parijs.
"De gedachteoefening die Borgerhoudt van Mensen nu stimuleert, brengt mensen uit Berchem, Borgerhout en Deurne samen om te onderzoeken hoe de ruimte kwalitatief beter kan worden. Idealiter worden ook Kiel en Hoboken betrokken in het plan. Als we met zijn allen luid en vroeg genoeg roepen dat een groene zone belangrijk is, kunnen districtsraden, provincie- en andere besturen niet meer om ons heen."
"Concreet zou de ring, die hier dieper ligt dan de begane Borgerhoutse grond, ingetunneld moeten worden vanaf de Sint-Erasmuskliniek aan de brug met de Luitenant Lippenslaan tot een heel eind voorbij de brug van de Turnhoutsebaan. Op deze plek, ter hoogte van de Ten Eekhovelei, begint de snelweg de klim naar het viaduct van Merksem. De E34/E313 richting Kempen zou vanaf de brug aan de Collegelaan, maar nog beter al ter hoogte van de Ruggeveldlaan, onder een groene koepel verdwijnen. Die overkoepeling zou kunnen gebeuren zoals de Borgerhoutse architect Marc Depreeuw voorstelde in zijn 'Stil Antwerpen'. Een soort van geluidsdempende en transparante groene kap die met sokkels is verankerd aan de zijkanten.
"Borgerhout is eigenlijk jaloers op andere delen van Antwerpen die worden opgewaardeerd, zoals Spoor Noord bijvoorbeeld, of het Eilandje, Nieuw Zuid, Petroleum Zuid, het Justitiepaleis, het Berchemse Ringpark. Borgerhout lijkt hierin achter te blijven en wordt vergeten. In overleg met verschillende wijkcomités, bewonersgroepen, lokale organisaties en het districtsbureau van Borgerhout willen wij daarom het project Ringpark De Knoop laten opnemen in het nieuwe Ruimtelijk Structuurplan en in de plannen van de Vlaamse Gemeenschap voor de heraanleg van de ring en de singel in 2007-2008. Met het districtsbureau hebben we hierover al een constructief gesprek gehad en half maart worden we door gouverneur Paulus ontvangen.
"Het liefst willen we, zoals in Spoor Noord, een planningscel oprichten waarin bewoners, overheid en stedenbouwkundigen samen overleggen. Studenten van het architecteninstituut Henry van de Velde werken momenteel aan een studieproject, waarbij ze bewoners bevragen over hoe zij dat nieuwe ringpark graag ingevuld zien. Verder werken ook drie studenten van het postgraduaat stedenbouwkunde rond dit project. Half maart plannen wij een grote informatievergadering voor alle geïnteresseerden."
Ringpark De Knoop moet geen geïsoleerd gebied worden, waar niemand na valavond nog durft te komen, maar wel een prettig wandel- en winkelgebied, waar stadsbewoners komen om een vorkje te prikken, een bezoek te brengen aan het theater of te flaneren aan de boulevard. "De ringcorridor mag niet langer een gebied blijven dat achterophinkt", besluit Claeys, "Integendeel, het moet een speerpunt worden van werkelijke stadsvernieuwing die laat zien hoe we vandaag leven."
'Als we met zijn allen luid en vroeg genoeg roepen dat een groene zone belangrijk is, kunnen de besturen niet meer om ons heen'

© 2004 Uitgeverij De Morgen NV

Het Nieuwsblad, pag. 17

Borgerhout
Wandel je over pakweg vijftien jaar van de Turnhoutsebaan recht het Rivierenhof binnen? Steeds meer mensen geloven in de idee van Ringpark De Knoop. Zelfs provinciegouverneur Camile Paulus en schepen van ruimtelijke ordening Ludo Van Campenhout zijn het idee van een ingetunnelde Antwerpse Ring genegen.
Op een debatavond in Hof ter Lo oogstte de vereniging Borgerhoudt van Mensen veel lof voor haar voorstel om de Ring ter hoogte van Borgerhout en Deurne over een afstand van 1,8 km niet alleen te verstoppen, maar zowaar op te waarderen tot een gigantische oase van groen en rust. Hier en daar moet ook een plukje woningen en winkels komen en, om alles betaalbaar te maken, ook enkele bedrijven.
,,De geestelijke vader van het ringpark is de Borgerhoutse architect Mark Depreeuw'', zegt Manu Claeys van Borgerhoudt van Mensen. ,,Het voorstel is veel minder revolutionair dan men zou denken. Kijk maar naar de Craeybeckxtunnel. Wij willen niet langer met de rug naar de Ring toe leven. Wij willen ook een plaatsje op de Werf van de Eeuw.''
Geen luchtfietserij
Omdat een tunnel niet overal haalbaar en vooral betaalbaar zal zijn, gaan de bedenkers van De Knoop er van uit dat op sommige plaatsen (zoals over de brede oprit naar de E34) een begroeide kunststofoverkapping kan volstaan. Maar dan nog blijft het de vraag of het Ringpark, van de Luitenant Lippenslaan tot Hof ter Lo, geen luchtfietserij is.
,,De visie op stedenbouw evolueert snel. De Ring ligt er uiteindelijk ook nog maar veertig jaar'', zegt Claeys. ,,Onze plannen kaderen perfect in de langetermijnvisie van minister van mobiliteit Gilbert Bossuyt (SP.A) over de Ring en de groene stadsboulevard. We willen ons project nu graag opgenomen zien in het ruimtelijk structuurplan Antwerpen. De eerste reactie van schepen van ruimtelijke ordening Ludo Van Campenhout was alvast hoopgevend.'' Ook provinciegouverneur Camille Paulus wil het project trekken, als de stad het licht op groen zet. (JA)

(JA)
© 2004 Vlaamse Uitgeversmaatschappij NV

De Morgen, pag...

Antwerpen
Van onze medewerker
Burgemeester Patrick Janssens (SP.A) en schepen voor Ruimtelijke Ordening Ludo Van Campenhout (VLD) reageren positief op een gedeeltelijke ondertunneling van de Antwerpse ringweg. Ringpark De Knoop, zoals die ondertunneling heet, is een ontwerp van bewonersbeweging BorgerhouDt van Mensen: een groene plek die het gebrek aan open ruimte in Borgerhout compenseert.
Janssens en Van Campenhout zagen wel wat in het project, maar zien een realisatie ervan enkel op lange termijn. Dat vertelden ze op de vierde editie van Borgerhout showt, waar donderdag 40 jaar Marokkaanse migratie werd herdacht. Daarnaast was er in zaal Roma Marokkaanse muziek van Ali Toufahi en Mimoun Ithran en een optreden van de Borgerhoutse dansgroep Fame.
Borgerhout is officieel het dichtst bevolkte stadsdeel van Vlaanderen. Met veel opgroeiende kinderen is het gebrek aan open ruimte, recreatiegebied en groene ontmoetingsplekken schrijnend. Het district wordt bovendien in tweeën gekliefd door de drukste autostrade van het land, met hinder op het vlak van geluid, zicht, vervuiling en verkeersveiligheid.
Dat kan beter, realiseert ook de Vlaamse regering zich. Met de werkzaamheden aan de ring in het vooruitzicht wil de Vlaamse regering een betere afstemming van verkeer op de ring en de singel. Doorgaand verkeer en stadsverkeer mogen elkaar niet onnodig hinderen. BorgerhouDt van Mensen voegt er een gedeeltelijke overkapping aan toe om een nieuwe impuls te geven aan wonen, recreatie en economie. "Het is een visie, geen plan", zegt Manu Claeys, een van de voortrekkers. "Dat het Ringpark opgenomen wordt in het voorontwerp van het Ruimtelijk Structuurplan, dat zou ideaal zijn."
Inmiddels trok de bewonersbeweging met het utopische project naar de gouverneur, het districtsbureau, het college, planologen en architecten, én de pers, maar ook naar de inwoners van Borgerhout zelf. Want zoals bleek met de heropbouw van de Roma, kan de stem en de hulp van stadsbewoners doorwegen in beslissingen van beleidsmakers.
Burgemeester Janssens noemt het Ringpark een "enorme verdienste van BorgerhouDt van Mensen. Het idee sluit aan bij de plannen van de Vlaamse regering om de ring en de singel na de heraanleg ook opnieuw in te richten. Maar ik wil vooral pleiten voor het behoud van het huidige groen, en een goede bereikbaarheid ervan voor alle Antwerpenaren. Een gedeeltelijke ondertunneling is meer iets voor op de langere termijn, maar we kunnen er uiteraard al rekening mee houden", zegt Janssens.
Schepen Van Campenhout heeft ook nog een ander plan. "Om een overkapping rendabel te maken, ben je bijna verplicht om het vol te bouwen met kantoren en dat kan niet de bedoeling zijn. Misschien biedt een groene arm van het Lobroekdok tot het Eilandje meer perspectief, net als het verbinden van bestaande groene zones."
Manu Claeys haalt intussen de Craeybeckxtunnel aan als lichtend voorbeeld uit het verleden. "We weten dat een ondertunneling een enorme investering is. Wij komen uit op zo'n 150 miljoen euro, maar als er Europese fondsen aangesproken worden, kan de financiering draaglijk worden. Bovendien levert de investering veel op. Mensen zijn minder gestresseerd in een groenere omgeving en dat draagt bij tot de leefbaarheid van een stad."
Janssens erkent dat laatste. "We hebben in Antwerpen nu de kans om met een visie publieke ruimte in te richten. In die zin staan we op een kantelmoment, want groene ruimte is op termijn evengoed economisch kapitaal. Maar er moet een groot realisme aan de dag worden gelegd, anders maken we beloftes die we niet kunnen waarmaken."

(TV)
© 2004 Uitgeverij De Morgen NV

Gazet Van Antwerpen, pag...

BorgerhouDt van Mensen houdt idee ringoverkapping warm
De bewonersbeweging BorgerhouDt van Mensen organiseert op zondag 18 september het Ringparkfeest op een stukje grasveld tussen de Singel en de Ring. Muziek, lekker eten en spelletjes dus, maar met de bedoeling het idee van de overkapping van de Ring ter hoogte van Borgerhout bij de beleidsmakers warm te houden.
Borgerhout
Begin 2004 heeft BorgerhouDt van Mensen het idee gelanceerd om de Ring ter hoogte van Borgerhout en de aansluiting met de E313/E34 te overdekken. "Borgerhout heeft amper open ruimten, en in plaats van deze restgebieden langs de Ring vol te bouwen kan je het best een aangename invulling geven. Ringpark De Knoop moet een polyvalente plek worden, met open ruimte voor sport en spel, maar ook met de mogelijkheid er gebouwen, winkels en woningen neer te platen", zegt Luc Moerkerke, districtsraadslid CD&V en actief bij BorgerhouDt van Mensen.
Ondertussen is er met het idee van Ringpark De Knoop al heel wat gelobbyd bij diverse politici om het te laten opnemen in het Ruimtelijk Structuurplan Antwerpen (RSA). "De concrete mogelijkheid om de Ring in Borgerhout te overkapping is als dusdanig niet opgenomen in het ontwerp RSA, dat in mei is goedgekeurd door het college", zegt Wouter Van Besien, Groen!-voorzitter in Borgerhout en ook actief in BorgerhouDt van Mensen. "Wel lezen wij in het ontwerp concepten en ideeën die in die richting gaan. In februari komt het ontwerp RSA voor de gemeenteraad. In oktober 2006 wordt het definitief ter goedkeuring voorgelegd. Ondertussen loopt de inspraakprocedure, waarvan BorgerhouDt van Mensen alleszins gebruik zal maken om ons Ringpark vooralsnog concreet te maken in het RSA. Het Ringparkfeest van 18 september is een eerste stap om het idee opnieuw in de aandacht te brengen."
Ter hoogte Hof ter Lo, op een stukje grasveld tussen de Singel en de Ring zal het Ringparkfeest op 18 september zijn tenten opslaan. Er zal live muziek zijn, kinderanimatie, circusworkshops en andere creatieve spelletjes. Ondertussen wordt ook uitleg gegeven over het Ringpark De Knoop. Om 17u maakt BorgerhouDt van Mensen live de eerste overbrugging van de Ring. Hoe dat precies gaat gebeuren, blijft een verrassing. "En natuurlijk is er ook eten en drinken", zegt Luc Moerkerke. "Hiervoor krijgen we medewerking van allerlei Borgerhoutse organisaties zoals Safina, El Wafa, Nibras en El Moustaqubel. Ook het district Borgerhout, de stad en de Koning Boudewijnstichting steunen." 

Karin VANHEUSDEN
© 2005 De Vlijt NV

Gazet Van Antwerpen, pag. 13

"Vandaag beginnen we af te tellen naar 20 februari 2006", zegt Manu Claeys van BorgerhouDt van Mensen, dat zondag op een grasveldje tussen de Ring en de Singel het eerste Ringparkfeest organiseerde. "Dat is de dag dat het stadsbestuur zich buigt over het structuurplan, waarin tegen dan hopelijk ook het idee van de overkapping van de Ring wordt opgenomen."
Eerste Ringparkfeest pleit voor overkapping van de Ring in Borgerhout
Borgerhout
BorgerhouDt van Mensen heeft het idee van Ringpark De Knoop, of de overkapping van de Ring in Borgerhout om er een multifunctionele open ruimte te realiseren, in 2004 voor het eerst gelanceerd. "We hebben het idee voorgesteld aan het districtscollege van Borgerhout, aan schepen Ludo Van Campenhout, aan de provinciegouverneur en aan ministers Kris Peeters en Kathleen Van Brempt", zegt Manu Claeys. "Niemand vond het tot nog toe een slecht idee. Van Campenhout heeft het Ringpark zelfs "wenselijk" genoemd. Wij hopen dat het stadsbestuur tegen februari 2006, wanneer het voorontwerp van het structuurplan op tafel ligt, ervoor heeft gekozen om het Ringpark mee op te nemen. En dan best in het hoofdstuk waarin de visie wordt ontwikkeld over de groene Singel. Het voorontwerp zegt immers dat de ruimte rond de Singel van een "luidruchtige, vervuilde barrière moet worden omgevormd tot een nieuwe stedelijke ruimte van hoge milieukwaliteit". Het Ringpark past daar perfect in."
BorgerhouDt van Mensen ziet het Ringparkfeest als eerste stap in haar verzoek aan de stad om een duidelijk antwoord te geven op de vraag om de Ring te overkappen. Vereningen als El Wafa, Jong!, de Borgerhoutse scouts B.P. Corneem Mayné, El Moustaqbal en de ouders van het Speelscholeke in Deurne zorgden tijdens het eerste Ringparkfeest voor eten en drinken. Het district Borgerhout, de stad Antwerpen, de Koning Boudewijnstichting, de winkeliersvereniging van de Gitschotellei maakten het feest mee mogelijk. Ook districtsvoorzitters René De Preter (sp.a, Deurne) en Patrick Marivoet (spa.a, Borgerhout), Mieke Vogels (Groen!) en enkele andere districtsraadsleden waren present. Verder was er muziek en enkele ludieke pogingen om de Ring voor de eerste keer te overbruggen.

Karin VANHEUSDEN

Gazet Van Antwerpen, pag. 96

BORGERHOUT - BorgerhouDt van Mensen (BvM) dringt er bij de stad op aan dat de ringoverkapping in Borgerhout als zestiende hefboomproject zou worden opgenomen in het structuurplan. "Wij hopen dat de stad zich wil engageren om de technische en financiële haalbaarheid van Ringpark De Knoop te checken", zeggen Wouter Van Besien en Manu Claeys.
BorgerhouDt van Mensen laat schets Ringpark uittekenen
BorgerhouDt van Mensen droomt al bijna drie jaar van een overkapping van de ring ter hoogte van Borgerhout en Deurne. Na onderzoeken, sensibiliseren en actie voeren komt BorgerhoutDt van Mensen op de proppen met een visuele schets van hoe Ringpark De Knoop er zou kunnen uitzien. "Wij zijn opgelucht dat het idee van een ringoverkapping is opgenomen in het voorlopige structuurplan", zegt Manu Claeys. "De locatie is niet gespecifieerd, maar voor ons is Borgerhout een A-locatie. Wij hopen alsnog dat het Ringpark als hefboomproject ook zal worden opgenomen in het bindend gedeelte van het structuurplan. Alleen op die manier engageert de stad zich om de technische en financiële haalbaarheid van het project te laten onderzoeken. Het is duidelijk dat de overkapping, waarvan we de kosten op 130 miljoen euro ramen, niet met middelen van stad of district kan worden gedragen, maar veeleer met Vlaamse, federale en Europese middelen."
Doorkijkwand
De Borgerhoutse architect Steven Bydekerke tekende het plan uit. Centraal in het Ringpark, en vlak boven de snelweg, schetst hij de Stan Ockers Allee (1). Dit is een wandel- en fietsboulevard met een doorkijkwand, waardoor je het verkeer geluidloos en ondergronds ziet rijden. BvM ziet deze 'allee' als de toekomstige locatie voor de Sinksenfoor, een mogelijke aankomstplek voor wielerwedstrijden en een Antwerpse marathon. Rechts van de boulevard tekent de architect sportterreinen (2), links een parkzone (3) met speelplein en ondiepe vijver. De boulevard komt verder uit op een groot plein (4) met publieke gebouwen. Het grootste gebouw (5), in de vorm van een boek en pal tussen de vier verbindingswegen van de ring met de E34, zou een grote evenementen- en concerthal kunnen zijn met ondergrondse parking. Vanop het plein stap je recht het Rivierenhof binnen. Tussen het plein en Hof ter Lo plant BvM een woonwijk met terraswoningen (6) volgens de geografie van het terrein. Samen met de evenementenhal zouden deze woningen de haalbaarheid van het hele project mogelijk kunnen maken, aldus BvM.

Karin VANHEUSDEN